 ybet znajduje się w Azji Środkowej. Jest to rejon zamieszkiwany przez ludzi posługujących się językiem tybetańskim, pragnących zachować swoją kulturę i tożsamość. Tybet składa się z trzech prowincji (Amdo, Kham, U-Tsang) a jego obszar rozciąga się na około 2.5 mln km kwadratowych.Tybet położony jest na średniej wysokości około 13,000 stóp ponad poziom morza i jest otoczony przez Himalaje, Karakorum, Kunlun i Altya-tagh - wyżyny górskie. Jego obszar sięga około 2,500 km od wschodu do zachodu będąc źródłem wielu wielkich rzek jak Jangtse, Brahamaputra, Salween, Indus, Sutlej, Kali Gandaki, Trisuli, Manas, Subansuri.Tybetański Rejon Autonomiczny (TRA) składa się z mniej niż połowy historycznego Tybetu i został utworzony przez Chińczyków w 1965 r. z powodów administracyjnych. Warto zwrócić uwagę na to, że władza lub prasa chińska używając terminu Tybet rozumie przez to tylko Tybetański Rejon Autonomiczny(TRA) natomiast Tybetańczycy używają tego terminu aby określić te wszystkie prowincje Tybetu tzn. obszar tradycjonalnie znany jako Tybet przed chińską okupacją w 1959r. Stosunki tybetańsko-chińskie istniały przez ponad dwa tysice lat. Ogólnie nie jest znanym fakt, że Tybetańczycy mieli wielkie mocarstwo w siódmym wieku pod władzą króla tybetańskiego, Songtsen Gampo. W 763 r. Tybetańczycy zdobyli byłą stolicę chińską na Chang'anie(Sian) ale w 10-tym wieku mocarstwo tybetańskie odparto zostawiając znaczną liczbę etnicznych Tybetańczyków poza granicami politycznego Tybetu. |
 Przez nastpęne trzysta lat stosunki tybetańsko-chińskie odbywały się na najniższym poziomie. Chińczycy twierdzą, że Tybet zawsze był częścią Chin opierając to na faktach z okresu, kiedy Chiny i Tybet były częścią mocarstwa mongolskiego. W dwunastym wieku mongołowie zaczęli rozszerzać swoje wpływy i przez Tybet (choć nie zdobyty) przeszli w 1207. Chiny zostały pokonane około 1280. Jedyny okres kiedy Tybet i Chiny były w tym samym ugrupowaniu politycznym to okres kiedy Tybetańczycy i Chińczycy podlegali władaniu Mongołów. Tybetańczykom udało się od nich uwolnić w 1358 r. a Chińczykom 10 lat później. Niepodległość tybetańska została potwierdzona porozumieniem Simli w 03/07/1914 r., które Chińczycy od razu odrzucili, bowiem nie chcieli oddać zdobytych wcześniej terrytoriów we wschodnim Tybecie. Nawet przed zwycięstwem komunistów chińskie siły przekroczyly znacznie terytoria wschodniego Tybetu. Walka toczyła się wzdłuż granicy Khamdo i Amdo. Chińczycy ponieśli duże straty z powodu trudnego terenu, ale gdy tylko komuniści przejęli władzę to wysówali większe lepiej uzbrojone siły. Tak zwane wyzwolenie (liberyzacja) było już postawione. Chińczycy twierdzili, że Tybet był częścią Chin i że zostanie wyzwolony od sił imperialistycznych. Według nich siły zagraniczne zaopatrywały Tybet w broń przygotowując atak na Chiny. |
Prawda była taka, że wtedy w Tybecie można było znaleźć zaledwie kilku obcokrajowców. W 1950 r. Chińczycy ze znacznie zwiększonymi siłami Chińskiej Armii Ludowej zatakowali Tybet. Po dwunastu dniach ciężkiej walki armia tybetańska musiała opuścić Chamdo, siedzibę państwowego administratora wschodniego Tybetu. 23-go maja 1951 r. zostało ustanowione tzw. Siedemnasto-punktowe porozumienie . Delegaci tybetańscy zostali zmuszeni do jego podpisania. W przeciwnym razie musieliby zgodzić się na wojnę. W Tybecie nie można było potwierdzić żadnego porozumienia bez oficjalnej pieczęci Dalaj Lamy, ale Chińczycy użyli przerobionej. Siedemnasto-punktowe porozumienie obiecywało między innymi: szanować religię tybetańską, obyczaje tybetańskie, istniejący system polityczny, klasztory i język tybetański. Jednoczśnie zapewniało rozwój wykształcenia Tybetańczyków. Z tego nie dotrzymano ani jednej obietnicy. Armia chińska okupuje Tybet od 1959 r. do dziś dnia. Mija już 41 rocznica powstania narodu tybetańskiego przeciwko okupacji chińskiej. autor: ??? 
|
